Kultura sjećanja na heroje Srpske je pitanje odgovornosti prema budućim generacijama

TREBINJE I Udruženje djece poginulih boraca „Nasljeđe“ večeras je u Muzeju Hercegovine organizovalo predavanje pod nazivom „Nastanak i identitet Republike Srpske“.

U tri tematske cjeline – o srednjovjekovnom srpskom nasljeđu na prostorima BiH, Republici Srpskoj kao odgovoru „nikad više“ na genocid nad Srbima počinjen u vrijeme NDH, te nastanku Republike Srpske i Vojske Republike Srpske govorili su istoričari iz Republičkog centra za istraživanje rata, ratnih zločina i traženje nestalih lica RS Boris Radaković, Dragoslav Ilić i Predrag Lozo.

Istoričar Boris Radaković istakao je da srednjovjekovno srpsko nasljeđe najubjedljivije svjedoči o dugoj istoriji i kontinuitetu života srpskog naroda u BiH, ali i da je srpski identitet na ovim prostorima upravo zbog toga na meti neprestanih pokušaja negiranja kroz falsifikovanje istorijskih činjenica.

On je dodao da se skoro identični obrasci negiranja pojavljuju od vremena austrougarske uprave, preko NDH do tvrdnji savremenih bošnjačkih političkih ideologa, pri čemu su ključni istorijski falsifikati: izjednačavanje bogumilske jeresi sa srednjovjekovnom bosanskom crkvom, tumačenje stećaka u kontekstu bogumilskog spomeničkog nasljeđa, konstrukcije o bosanskom jeziku i pismu „bosančici“, te navodnom vlaškom porijeklu srpskog naroda u BiH.

Republika Srpska nastala je kao refleksni srpski odgovor „nikad više“ na genocid koji se našem narodu dogodio tokom Drugog svjetskog rata, smatra istoričar Dragoslav Ilić.

„Prepoznajući novi opasnost srpski narod zapadno od Drine praktično je refleksno djelovao. Republika Srpska, dakle, nije nastala kao rezultat dugotrajnih političkih projekata i misli, niti pozivanja na predjugoslovenske uzore – već kao neka vrsta odbrambenog refleksa“, pojasnio je Ilić.

Predrag Lozo ističe da je svaki narod kad izađe iz rata u svojevrsnom šoku zbog čega se u Republici Srpskoj, i dvadeset godina nakon rata, na planu kulture pamćenja onih koji su je stvarali ne čini mnogo više i dalje od prisjećanja na značajnije datume i godišnjice.

„Kulturu pamćenja Vojske Republike Srpske moramo podići na jedan viši nivo, koji podrazumijeva odgovor cijelog društva – od akademske zajednice do nevladinih organizacija. Predstoji nam najprije istraživačka aktivnost pa tek onda i adekvatna memorijalizacija – jer kada govorimo o kulturi pamćenja moramo shvatiti da su to procesi dugogodišnjeg trajanja, koji nisu ostvarivi za dan, godinu ili dvije“, kaže Lozo.

Lozo dodaje da je promišljenje identiteta kroz kulturu sjećanja u tom smislu „svakodnevni plebiscit“, zahtijeva neprestano određivanje i prije svega je pitanje odgovornosti prema generacijama koje dolaze.

Predsjednik Udruženja djece poginulih boraca „Nasljeđe“ Saša Pešikan kaže da je predavanje organizovano u okviru  kampanje „Heroji Republike Srpske“ i projekta „Kultura sjećanja – Svjedok istine“, te da je sutra i tokom naredne sedmice u istom programu planirano i prikazivanje tri dokumentarna filma iz Odbrambeno-otadžbinskog rata.

„Na ovaj način želimo da njegujemo kulturu sjećanja, da je sjećamo i svoje istorije i tekovina Odbrambeno-otadžbinskog rata, kako bi pričali i prenosili tu priču o našim herojima budućim generacijama“, kaže Pešikan.

Prva planirana projekcija je sutra veče u Kulturnom centru a publika će moći da pogleda film „Mjesto zločina“, autora Milovana Pandurevića, iz 2007. godine. Početak je u 20 časova.

R.S.