Filmovi u spomen na stogodišnjicu Velikog rata

Drugog dana kinematografskog programa „U kontekstu“, koji su u Trebinju povodom obilježavanja 100 godina od početka Velikog rata organizovali Kinoteka Republike Srpske i Jugoslovenska kinoteka iz Beograda, u Muzeju Hercegovine večeras je priređen dokumentarni filmski program.
Ljubitelji istorijskih dokumentarnih filmova imali su priliku da pogledaju ostvarenja „Sarajevski atentat“ Suada Mrkonjića i „Cerska bitka“ Svetozara Pavlovića, oba iz 1964. godine, te dugometražni dokumentarac Miomira Mikija Stamenkovića „Jugoslavija po volji naroda 1914 – 1918“ iz 1988. godine.
Autor programa i upravnik Arhiva Jugoslovenske kinoteke Aleksandar Erdeljanovića – rekao je da su prvi filmovi o Prvom svjetskom ratu na našim prostorima snimljeni tek na prvi jubilej – 50 godina od njegovog izbijanja, kada Živorad Žika Mitrović snima i najznačajniji igrani film o Velikom ratu „Marš na Drinu“, te kada nastaju dokumentarni filmovi „Sarajevski atentat“, u produkciji sarajevskog „Sutjeska filma“ i „Cerska bitka“, u produkciji „Dunav filma“ iz Beograda.
„’Sarajevski atentat’ vrlo je ‘pošten’ film iako je nastao u vrijeme drugačijih unutrašnjih odnosa, a bavi se organizacijom Mlada Bosna, dok je drugi film ‘Cerska bitka’ zanimljiv samim tim što je snimljen – jer ta velika pobjeda srpske vojske nije filmski ovjekovječena – na Ceru nije bez kamere, snimatelja, ni filmske trake. Reditelj Sveta Pavlović na raspolaganju je imao samo stare fotografije, od kojih je napravio veoma dinamičar i kvalitetan film za ono vrijeme“, rekao je Erdeljanović predstavljajući večerašnji filmski program.

Erdeljanović je dodao da je dugometražni dokumentarni film „Jugoslavija po volji naroda 1914 – 1918“, iz 1988. godine, najambiciozniji istorijski dokumentarac koji je na našim prostorima snimljen o Prvom svjetskom ratu. Prije svega, pojasnio je on, što je reditelj „uspio da prikupi mnoštvo filmskog materijala i napravi uzbudljivo svedočanstvo, ne samo o godinama rata, već i o širem istorijskom kontekstu – od dolaska kraljevskih dinastija u Srbiji, preko ratne golgote Srbije, do njenog ponovnog vaskrsa u prvoj Jugoslaviji“.
„Film donosi i izvjesne kontraverze jer prvi put progovara o problemima u odnosima između Srbije i njenih saveznika, koji su često odugovlačili da pomognu Srbiji u teškim situacijama, ali i spečavali neke odluka srpskog ratnog rukovodstva, kojima bi se možda izbjegle teže posljedice“, rekao je Erdeljanović.
Generalni pokrovitelj manifestacije je Ministarstvo prosvjete i kulture Republike Srpske. Dvodnevni program u Trebinju realizovan je uz podršku Odbora za obilježavanje stogodišnjice od početka Prvog svjetskog rata Grada Trebinja, te Kulturnog centra i Muzeja Hercegovine.
R.S.

Radio Trebinje